uyuşturucu üretimi için kullanılması yasaktır. tarladan elde edilebilecek haşhaş miktarı belirlidir ve devlet tarafından çok sıkı kontrol edilir.
uyuşturucu elde etmek için sabah erken saatlerde henüz olgunlaşmamış haşhaş kapsüllerinin dış kısmı çizilir, içinden beyaz bir süt çıkar ve bir süre sonra kararır. ikindi vaktine doğru da kuruyan süt bıçak ile kazınır.
derler ki eskiden afyon sakızı bağımlıları ramazanda oruç tutarken orucu bozmadan sakızı kullanabilmek için ayfon sakızını kağıda, tütün yaprağına ya da bağırsağa sarar bütün bütün yutarlarmış. midede önce kağıda sarılı olan erirmiş. ardından tütün yaprağı, en son olarak da bağırsağa sarılı olan.
afyon midede patlayana kadar kendilerine gelemezlermiş.
sabahları uyanıp da kendimize gelemediğimizde söylediğimiz 'henüz afyonum patlamadı' sözü de buradan gelirmiş.
baharda kırmızı rengiyle kırları süsleyen gelinciğin akrabasıdır. haşhaş çiçekleri beyazdan kırmızıya değişen tonlarda güzel çiçeklerdir. haşhaş çiçeklerinin tohum kapsülleri çizilerek elde edilen afyon sakızı işlenerek morfin üretilir. morfin günümüzde medikal olarak kullanılan bunun dışında ticareti yasaklanmış ağır bir uyuşturucudur. bu nedenle haşhaş tarımı yalnızca izin verilen bölgelerde ve kontrollü olarak yapılır. afyon ilinin ismi de bu bölgede yapılan haşhaş tarımıyla bağlantılıdır. 1970'li yıllarda bu nedenle ambargo yemişliğimiz de vardır. abd afyon bölgesinde haşhaş tarımının yasaklanmasını istemiş, rahmetli ecevit bölge çiftçisini mağdur etmemek adına bu yasaklama işine karşı durmuştu. netice olarak yıllar süren bir ticari ambargo yaşandı. şimdinin siyasetçisinin dilinden düşmeyen chp dönemi kuyrukları bu ambargo ile ilintilidir. dışarıdan gelen hammadde ve ürünlerin eksikliği nedeniyle talebi karşılayacak arz oluşturulamamış ve kuyruklar oluşmuştu. yıllarca kahve içemedik, sana yağı için, sobada yakacak gaz için, tüp için kuyruklara girdik. bazı şeylerimiz yoktu ama onurumuz vardı.
taliban'ın 2000 yılının temmuzunda afganistan'da ürerimini yasakladığı bitki. bu yasakla birlikte afganistan' daki haşhaş üretimi neredeyse %99-100 azaldı.
taliban, abd tarafından ezildiğinde haşhaş üretim yasağı kaldırıldı. afganistan haşhaşları, şu sıralarda haşhaştan elde edilen afyonun küresel hacminin %90'ını oluşturuyor.
adam curtis'in bitter lake, belgeselinde de abd' nin afganistan için baraj yaptığından bahsediliyordu. kimse de durup sorgulamamış, bu barajın haşhaş üretimindeki verimi tavan yaptıracağını...
tabii günümüzde abd bundan ne kadar mutludur? rusya ve iran daha fazla verim alıyor bu durumdan. özellikle afganistan'daki haşhaş üreticisi uyuşturucu baronlarının kontrolünde tarım yapıyor. baronlar da üreticiye destek sağlıyor vs. kazan-kazan durumu var. abd orada çok fazla bir askeri güce sahip değil; nato birliklerini saymazsak. dolayısıyla terörizmi pek besleme yanlısı olmayan baronlara ve uyuşturucu ticaretlerine müdahale etmiyor. belki de abd'nin küresel uyuşturucu ticareti anlayışı başka hammaddelere kaymıştır.
edit: sadece abd değil; başka ülkelerin de dostluk adı altında afganistan'a sulama barajları yaptığını görüyoruz: en.wikipedia.org/...