prototipinin yabancılar tarafından yapıldığı ortaya çıkmış, yabancıların yaptığı yerli otomobil... prototiplerin isveç 'ten tırla geldiği yansımıştı medyaya. gerçi, dönemin bilim, sanayi ve teknoloji bakanı fikri işık, yerli otomobille ilgili, "saab 9-3'ün sadece isim hakkını değil, tüm fikri mülkiyet haklarını satın aldık" açıklamasını da yapmıştı.
Gene vatana millete hayrı dokunmayaları zengin etiğimiz bir palavra, gene hainin, şerefsizin, yetim hakkı yiyenin milli serveti cebe indirdiği bir yalan dolan:
‘’Türkiye’nin yerli otomobil üretimi için ilk etapta ödediği 40 milyon euro, batık durumdaki Çinli NEVS’a can suyu oldu. Şirket eylül ayında yayınladığı basın bülteni ile tüm borcunu ödediğini ve alacakları ile bir sıkıntısının kalmadığını açıkladı. NEVS firması, Çin aynı tarihte NV markasıyla üretim yapacağı fabrikanın temellerini atarak artık yoluna adeta Saab’sız devam edebileceğini ve Çin’in elektrikli milli otomobilini yapacağını da duyurdu.’
.... Tubitak’ın parasıyla Elektrikli Araç Endüstrisinde lider olabilecek Çinli bir firmayı fonlamış olduk. Bizim elimizde bir flash belleğe sığabilecek muhtemel ki hiçbir zaman hayata geçiremeyeceğimiz platform bilgisi kaldı."
Hande Fırat tarafından görülmüş otomobil. Tabi iddia o ki prototipi görülmüş sadece. Hoş o prototip yıllar öncede vardı, hatta prototip olmadığı, prototip olduğu iddia edilen aracın da yabancılar tarafından yapıldığı biliniyor falan filan, uzun hikaye. Ablam da ticari sır falan diyerek bizi yiyor tabletten iki fotoğraf görüp anladığım kadarıyla. Milli uçağımızın havada olduğu hatta milli uzay ajansımızın kurulmuş olduğu bir dönemde hala 4 tekerlekli araçlarla vakit kaybetmemizi de anlayamıyorum ben.
diyelim ki yapıldı. bir tane göstermelik olarak kaporta değil de hakikaten tamamı yerli üretim, yürüyen, koşan, güvenlik açığı olmayan dört başı mamur otomobil yapıldı. fabrika kuruldu, üretim başladı. nasıl satılacak. kadevesi ötevesi kadevenin ötevesi ötevenin kadevesi kaç para ekleyecek bu aracın üstüne. vatandaş almayacaksa niye uğraşılıyor bununla. sevinenler neye seviniyor.
%100 yerli olması imkansız otomobildir. çünkü biz %100 yerli otomobil yapma trenini 1900'lerin başında kaçırdık. aynı şekilde uçak yapma trenini de kaçırdık.
yapsak yapsak en fazla kaportası ve iskeleti yerli otomobil yaparız. hadi 1-2 aksam daha yerli olsun. ama otomobil motoru üreten, şanzıman üreten kaç firmamız var?
yerli otomobil, türkiye'nin hayvan gibi sanayileşmesinin bir sonucu olur. "hadi otomobil yapalım" diyerek otomobil yapılmaz. bazı teknolojik gelişmeler ülkelerin sahip olduğu teknolojilerin bir sonucudur.
tamamen yerli tasarım otomobil motoru ihraç ettiğimiz, tamamen yerli tasarım şanzıman ihraç ettiğimiz gün yerli otomobil yaparız.
geçenlerde görücüye çıktı... kötü görünmüyor evet. ancak plan için aynısını söylemem pek olası değil.
takip ettiğim kadarı ile üretilecek araçlar lüks segmentte yer alacaklar. yani fiyatlarının 50 bin euro yani 300 bin türk lirası altında olması beklenmiyor. ve yıllık olarak 170 bin civarı araç üretilmesi planlanıyor. ve bu üretilen araçların yüzde doksandan fazlasının ülke içinde satılması planlanıyor. ben okuduklarımdan bunu anladım. eğer plan bu ise, şimdiden geçmiş olsun.
krizin teğet geçtiği ülkemizde yıllık 400 bin civarında sıfır kilometre araç satılıyor. hadi normal şartlarda 500 bin araç de. bilemedin 700 bin yap şunu. sen şimdi diyorsun ki ben bu rakamın yüzde yirmi beşine talibim. mantıksız bir rakam değil aslında. yani yerli otomobil, normal piyasa şartlarında, sektörün yüzde yirmi beşine çökebilir. çünkü milliyetçi insanlardan oluşan bir toplum var. ama sorun şu, bu araç lüks segmentte. yani, 400 binlik satışta lüks segmentin payı yüzde on civarında. renault ile fiat'ın payı ise yüzde yirmi beşlerde. yani senin planın, renault ve fiat'ın günümüz satış adetlerindeki payının iki katını lüks segment bir araçla ele geçireceğim diyorsun. gayri safi milli hasıla iki yıl içinde birden bire korkunç bir artış göstermeyecekse, bu iş nasıl olacak ben şahsen bilmiyorum. ha bu arada devlet alım garantisi de verecekmiş sanırım. bunun oranı ne, hangi parayla alacak, alıp ne yapacak, fikrim yok şahsen.
planda yurt dışı pazarı için öngörülen pay daha mantıklı. hani gurbetçiler alsa tutturursun hedefi. gerçekten alınmaya değer bir şey yaparsan başkaları da alabilir. ama ülke pazarı için öngörüler, halamın sakalı olsa amcam olurdu önermesi kadar gerçekçi.
belki ben yanlış anlıyorumdur. belki planda araçların yüzde doksanından fazlasını yurt dışına satmak vardır. ki o da başka bir tartışma konusu olur idi. çünkü yeni çıkan, performansı, alt yapısı, geleceği, geçmişi belirsiz bir marka, birden bire o adetlerle pazara girebilir mi diye düşünmeyi gerektirir. ama o bile yurt içinde her sene 150 binden fazla lüks segment araç satma hedefinden mantıklı olur idi.
göreceğiz ne olacak.
ha bu arada yüzde yüz yerli mi? yapmayın. kimse inanmaz.
Kafaya deli sorular getiren araç. Şimdi, 2 yıldır yerli araç yapılacak diye boy boy konuşuluyor. Şimdi çıkıp çok da güzel görünen bir araç getirmişler. Allahtan sosyal medya da var da meğer bu aracı pininfarina çok benzerini daha önce tanıtmış ya lan. Allah allah. Valla ben zannettim ki, 2 yıldır insanlar harıl harıl çalışmış, el emek vermiş, uğraşmışta bir konsept yapmış. Meğer 2 yıldır sadece pininfarina ile konuşmak anlaşmakla mı geçti? 2 yılda ancak bir anlaşma yapılmış. Daha fabrika yok. Fabrikanım temeli bile yok. Türkiyede siyasi tabanlı hiç bir şey uzun soluklu olmaz. Hadi fabrika kuruldu diyelim. İlk başlarda aralarında benim de olduğu pek çok kişi bu aracı almak için sıraya girer. Olayın ilk gazı geçtikten sonra yavaş yavaş sorunlar çıkmaya başlar. 1 yılında havası söner. Satışları diğer otomobil firmalarının seviyesine gelir. Dış piyasa yaratamazsa türkiye de makam arabaları ve polis arabaları şeklinde bir süre daha satılır. 10 yıllık dönemde de siyasi iktadar da değişirse devletin araç desteği kesilir ve firma çok zorlanır. (İnşallah yanılırım) Yerli ve milli olmasının bir önemi yok. Şirket 1 milyarlık ithalat yapıyor ve sonrasında 2 milyarlık ihracat yapıyorsa yerli ve millidir. Haa bu araçtan böylesine bir kar beklenir mi? Zannetmiyorum.
2016 yılı başında üzerindeki desenleri bile yerli olmayan 10 yaşındaki iki arabaya 40 milyon Euro verip çöpe atmış insanların son icraatı. "Euro NCAP 5 yıldız seviyesine uyumlu" kısmı sağlam güldürdü.
Olumlu yanlarına gelince arabanın tasarımı güzel. Elektrikli araç üretmek nispeten daha kolay. Fabrikasını kurmak da daha kolay. Bir tane platform yapıp üzerinde farklı görünüşe sahip modelleri yapmak da daha kolay.
2 yıl içinde seri üretime geçebilir mi? Evet geçebilir. Fabrika kurmak o kadar zor değil. ("Lan kel, kaç tane fabrika kurulumuna katıldın da ahkam kesiyorsun?" diyenler için saydım baktım bir elin parmağı kadar olmuş. Hatta bir parmak da diğer elden destek gelmiş. "Kaç tane otomobil fabrikası gördün, gezdin?" diyenler için bu sayı 4 de kalmış.)
Hatta şöyle diyeyim, proje ekibinin içerisinde olsam hedefim bir tane atölye yapıp seri üretime kadar olan sürede yapabildiğim kadar araba yapmak olurdu. Bu arabayı üretebilecek bir atölye 3 ay içinde devreye alınabilir, ardından günde ortalama 1 adet yapar ve seri üretime geçene kadar en az 500 adet üretebilir. Peki, yaptık diyelim. Sıra satışa geldi.
"Lan kel, alır mısın bu arabadan?"
Nedir bu? Elektrikli araba. İnce uçlu Nokia şarj aleti ile şarj etmeyeceğiz herhalde. Kendime ait bir evim yok. Apartman içerisinde bir yerdeyim. Evden uzatma kablosu çekemem. Oturduğum site arızalı asansörü tamir ettiremezken bahçeye şarj prizi koymaz. Şarj sıkıntı.
Yeri geliyor benzinliğe girecek 5 dakikayı zor buluyorum. Hadi girdim diyelim, 5 dakikalık benzin dolum işleminde bile kuyruk bekliyorum. Bu meretin şarjı yarım saatte dolacak diyorlar. İstasyonlardaki araç sayısının ve kuyruğun 6 katına çıkması demek. Angara bebesi mantığı ile aklıma AVM geliyor. AVM otoparkları bir çözüm olabilir. Bin kunduz. AVM ortamından hoşlaşmadığım için diş macunumu bile internetten alan adamım. Görünüşe bakılırsa şarj sorununu çözmek, fabrikasını kurmaktan daha zor olacak.
Diğer konu maliyet. Tahminen böyle bir arabanın maliyetinin üçte biri pil olacak. Yılda kaç kilometre yaparsan yap, ister al garajda beklet ister günlük tepe tepe kullan; pilin ömrü iki yıl.
Yani bu ne demek? Çok kaba hesap yapıyorum. 150 bin araba olsa. 2 yıl sonra 50 bin lira pil parası. Günümüz fiyatı ile yaklaşık 7000 litre benzin alınır. (Yaklaşık 2 öküz parası) Bende de var SUV; 100 km mesafede 7 litre falan yakıyor. Yani 2 yılda 100 000 km yol teptirecek kadar para. Kaba hesap ne diyor? Elektriği bedava verseler ve yılda 50 000 km yol gidersen normal araba ile kafa kafaya gelir. Yılda 15 – 20 bin km yol yapıyorum ki kaba hesap olmasına rağmen alınabilirliği teğet bile geçmiyor. Elektriğin bedava olmadığı düşünüldüğünde hesap(sızlık) bana daha da bir giriyor.
Pil fiyatını ömür boyu 20 000 TL altına sabitleyeceklerine garanti verirlerse elektrik motorun sessizliği ve yüksek tork hatırına alınabilir.
"Kel, sen alırsın almasına da, başkaları alır mı?" Valla larden de yazmış. Planlanan satış adetlerine ulaşacağını sanmıyorum.
Alım garantisi verdikleri için devletin makam araçları yenilenmiş olur. Belediyeler alır bagajında makarna taşıyıp vatandaşı makarna ile birlikte evine kadar bırakırlar. Parası da bizim cebimizden çıkar.
"Kel, ihraç edilir olm bu araba. Norveç falan hep elektrikli olacakmış, dizeli yasaklamışlar" Sus gözünü seveyim. Onlar çok başka konular. Almayacaklar.
Yerli ve milli olmayandır. Türkiye'nin ilk, aynı zamanda tek yerli ve milli aracı olan devrim, 1961 yılında üretilmiştir. Bakınız: devrim/#169742
Kaldı ki tanıttığımız iki araç da daha önce üretilmiş, tanıtımı yapılmış. Google'da ufak bir araştırma yaparsanız sonuçlara ulaşabilirsiniz. Yerli ve milli dediğin bir şeyin üretimini sen yaparsın. En önemli parça olan motor senin üretimin İle ortaya çıkar, daha doğrusu yeni bir şey yaparsın. Var olan bir motoru getirip araca yerleştirmek ile yerli ve milli araba üretmiş olmuyorsun. Yeni araçların; Bir başka motor firmasından/üreticisinden, herhangi bir yabancıdan destek ve yardım almadan devrim otomobili gibi tamamı türk mühendislerce üretilmiş bir araç gibi tanıtılması çok saçma.
Bir de 100'den fazla Türk mühendis çalıştı diyorlar. Acaba ne yaptılar çok merak ediyorum? Aracın tasarımını italyan yapıyor, motorunu ve neredeyse diğer tüm parçalarını da başkaları üretiyor.
Sanırım satın alıp Türkiye'deki herhangi bir fabrikada montaj yapmayı yerli üretim sanıyor milletimiz.
Gerekli bir hamle miydi? Evet. Bir araç üretmemiz, milli bir değere sahip olmamız açısından son derece gerekli. Ancak bunu, insanları kandırmadan ve tamamı milli olarak üretmek/yapmak elzem. Yok, üretemiyorsan bu şekilde söylemlerde bulunma. De ki ''arkadaşım biz var olan bir araçta ufak tefek değişiklikler yapacağız ve bu aracın üreticisine şu kadar para ödeyerek satın alacağız, geliştirip seri üretime geçeceğiz'' kabul edilir. Sonrasında biraz pişip kendi otomobilini de üretebilirsin.
Ancak Oy kaygısı öyle bir boyuta geldi ki yalan söyleyerek bunu yapmaya başladılar. Tahmini olarak Milletin yarısından fazlası buna inanıyor, vahim olan da bu.
Yine de umarım başarılı olur. Ne diyelim, hayırlı olsun...
Hemen hemen her sene düzenli olarak yaptığımız şey. İnanmayan senelik gazete haberlerini tarayabilir tabii. İkincisi petrol bulmak, üçüncüsü de uçağıdır, helikopteridir filan.
Yerli otomobil demekten vazgeçsek, doğru dürüst bir vizyon hazırlasak. Desek ki böyle böyle, şu prototipi satın aldık, şu tesisi şu özelliklerde kuruyoruz aha detayları, şu tarihe kadar gerekli altyapıyı şöyle hazırlayacağız ve geleceğe dair de bu markanın şu şu branşlarda şöyle şöyle modelleri olacak.
Ayrıca bunun için eğitim kurumları açacağız ve bu yarattığımız markanın gelecekdeki çizimidir, tasarımıdır, üretimidir vidasından aerodinamiğinin hesaplamasına kadar tamamen yepisyerli olana kadar bu prototip başlangıcında olmak üzere bu ülkede yapılacak diyelim?
Yani birazcık gerçekçilik olsa. Bizim inanmadığımız bir şeye yabancıların inanmasını bekliyor ve bu şekilde ekonomimize güvence umuyor olmak çok hüzünlü.
Lise ve üniversiteyi elektronik okumuş ve maalesef ülke şartları sebebiyle başka mesleğe yönelmiş biri olarak, otomobil üretmeyi çatır çatır yapabileceğimizi bilmek ve fakat bunu yapmıyor olmamız zaten yeterince üzüyor. Yok bırak bi saniye.
çünkü kârlı ya da fizibil değildir. bu işten kâr ya da nüfuz elde edilebilecek olsa bugüne kadar bir özel şirket kendiliğinden yapardı.
gerçek bir kapitalist devlet bugün olduğu gibi "yapacaksınız uelyyn!!!" diyerek öz servetten aktarım yapmak yerine bu işin yapan için kârlı hale gelmesini sağlayacak şartları oluştururdu.
bunun yerine ne oldu? devlet* zorladı, çok daha verimli bi şekilde harcanabilecek olan parayı özel şirketler grubuna* ödenek oalrak verdi, ve bu ödenekle çıkar sağlayabilen şirketler yalandan bi şeyler yapmış gibi davrandı.
samimi ve gerçek bir arzu olsaydı evt s1'e gerekli destek sağlanırdı.
ilk tanıtımdan sonra bilmem şu kadar ön sipariş alındı vesaire gibi şeyler haber olmuştu. geçtiğimiz günlerde ceo'su çıkıp henüz erken dedi. iyi de normalde bir araç tanıtımı yapılacak seviyeye gelmişse, ön sipariş de alınır, çünkü artık yol haritası çizilmiştir... bizimkinde durum öyle değil anlaşılan. ha peki neredeyse 125,000 gibi bir ön sipariş adeti bulunduğuna dair haberler ne idi?
ha bu arada, yerli otomobil işinin ceo'sunun bir açıklaması var. aynen alıntılıyorum. "Marka yaratmadan tasarıma kadar dünyanın en iyileri ile çalıştık. Doğuştan elektrikli yapabilen çok fazla şirket yok. O teknolojiyi edinmiş partnerlerle bu süreçte beraber çalışarak geliştirme yapıyoruz. Aracın elektrikli motoru için Bosch ile görüşüyoruz. Aracın bataryası için Çin ağırlıklı 6 firma ile gizlilik sözleşmesi imzaladık. Bunlardan biri ile anlaşacağız. Araç entegrasyonu konusunda teknoloji partneri olarak Alman mühendislik firması EDAG’ı seçtik. Myra, İngiltere’nin kabul gördüğü, özelikle mekanik akşamlarda şasi sistemleri konusunda partnerlerimizden birisi. Tasarım için İtalyanlarla anlaştık."
konuşmanın özeti: motor alman bosch, batarya için çin ağırlıklı 6 firma, teknoloji partneri alman edag, mekaniklerde ingiliz myra, tasarım italyan...
fiyatının cumhurbaşkanının söylediği kadar ucuz olmayacağı sinyalleri verilen araç. cumhurbaşkanı yerli araba hakkında konuşurken, "Halkımızın rahatlıkla alabileceği bir fiyatta olacak diye düşünüyorum. O olmazsa sürümden kazanma felsefesi işlemez. Biz elektrikli bir otomobil yapıyoruz." demişti. ancak geçtiğimiz günlerde togg ceo'su gürcan karakaş "SUV segmentinde şu anda satışta olan dizel ya da benzinle çalışan otomobillerin fiyat aralığı 250 bin ile 300 bin TL aralığında değişiyor. Yerli otomobilin piyasaya çıkacağı yılda söz konusu araçların fiyatlarıyla benzerlik gösterebileceği ifade edilebilir" şeklinde konuştu.
tabii daha ortada fol yok yumurta yok, alacak bir şey yok o ayrı. belki de çıktığı yıl, halk o kadar kalkınmış olacak ki, rahat rahat o paraya yerli araba alacak halde olacak. *
Sadece elektriği yerli olacak otomobil. Ben hala bok gibi paralara fikri mülkiyet hakları falan satın aldığımız bir önceki yerli ve milli arabamız ne oldu onu merak ediyorum. İkinciye sikmeseler bari...