-
"niceler beladan, gene belaya kaçar; niceler, yılandan kaçar, ejderhaya tutulur."
"yılan kendiliğinden ölmez, mutlaka insan tarafından öldürülürmüş. bir insan tarafından öldürülmeyen yılan bin yıl yaşadıktan sonra ejderha olurmuş. ejderha, dört ayaklı, boynuzlu, ağzından ateş saçan, alev fışkırtan, soluğuyla insanları, hayvanları çeken, sömürüp yutan mevhum bir hayvandır. zararı artınca melekler ejderhayı elgemsağmayla göğe ağdrırlar, kafdağı 'nın ardına atarlarmış. "
"ejderha sözü, "aji dahaka" dan bozmadır. iran 'ın mitolojik tarihinde bir padişah olan cemşid, tanrılık davasına kalkışınca halkın sevgisini kaybetmiş, soy bakımından arab olan dahhak, iran 'ı zptetmiş, cemşid de çin ülkesine kaçmıştır. dehhak, bir gün otururken şeytan gelmiş, iki omuzundan öpmüş. öptüğü yerlerden iki yılan bitmiş. bunları kesmişler, gene bitmiş; bir çaresini bulamamışlar. bu sefer şeytan, bir hekim kılığına girip gelmiş, ergenlik çağına gelmemiş oğlan beyni sürülürse bunlar kurur deyip gitmiş. dehhak, her gün bir oğlan kestirir, beynini bu yılanlara sürdürür, yedirirmiş. gave adlı bir demircinin bir oğlunu almışlar; ikinci oğlunu alacakları vakit önlüğünü örsünü takıp bayrak yaparak halkı isyana çağırmış. herkes gave 'ye uymuş, sarayı basmışlar. dehhaki öldürmüşler, yerine cemşid soyundan feridun 'u çıkarmışlar. feridun, eski hind-iran mabutlarındandır. adı "traitana" dir. avesta 'da hayır meleklerinden "tharaataon" olmuştur. dahhak da, ejderha gibi aji dahaka 'dan bozmadır. " (dr. muhammed muin: mazdayasna ve te'sir-i on der edebiyat-ı parisi, tehran üniv. yayın. )
kaynak: mesnevi ve şerhi 1. cilt, 2. basım (milli eğitim basımevi, 1985) abdülbaki gölpınarlı -
ağzından ateş çıkaran, genellikle uçabilen, haşmetli, güçlü efsanevi yaratık. her kültürde bulunur bu efsanevi yaratık. batılılar sevmez bunu, kötücüldür hep. doğuda ise ejderha demek şans demek, iyilik demektir. kimi sürünür, kimi uçar, kimi iki başlıdır, kimi prenses kaçırır kuleye hapseder, kimi hazineleri korur. -
"-ha" eki farsçada "-ler/-lar" çoğul eki anlamına geldiğinden, "ejder" kelimesinin çoğulu olarak değerlendirilebilir.
türkçe'de ise "evren" kelimesinin karşılığıdır.
eski türkçe'de "ev(i)ren" olarak ifade edilirken, zamanla (i) sesi düşmüş ve "evren" olarak kalmıştır.
türk mitolojisi ve hikayelerinde ejderha, dev sürüngendir.
kanatlıdır, korkunç bir görünümü vardır; bazen devasa bir yılandır.
yeraltındaki mağarada yaşar ve orada bulunan hazineyi korur.
sularda veya ormanda yaşadığı da anlatılır. bazen ateşin içinde barınır.
ağzından ateş saçar. kuraklığın ve ölümün simgesidir.
masallarda suyun önünü keser ve bırakmak için karşılığında kurban ister.
su yaşam demektir, dolayısıyla onu kendi denetimine alarak yaşama sahip olacaktır.
bir başka açıdan bakıldığında susuz bıraktığı yeryüzüne ölüm ve kaos getirir.
öteki taraftan bunları elinde bulundurduğu için aynı zamanda bereketi refah ve güç simgesidir.
altay mitolojisinde bükrek (bukra) adlı iyicil bir ejderha ile sangal adlı kötücül bir ejderin birbirleriyle yaptıkları savaşlar anlatılır.
altay mitolojisinde yer alan bu savaş, sümer/babil mitolojisinde yer alan marduk ve taimat savaşını anımsatır.
türk mitolojisindeki ejderha / evren betimlemelerinden yola çıkılarak yapılan bir illustrasyon: evren by mahlukat -
kutsal kitap'ta, vahiy / esinleme bölümünde lusifer'i / şeytan'ı simgeleyen kızıl yaratık. -
İntikam! Dağaltı’nın Kralı öldü ve intikam aramaya ceserat eden hısımları nerede? Dale Lordu Girion öldü, onun halkını koyun sürüsündeki kurt gibi yedim, ya bana yaklaşmaya cesaret eden oğullarının oğulları nerede? Ben istediğim yerde can alırım ve kimse bana direnmeye cüret edemez. Eskinin savaşçılarını devirdim ve emsalleri günümüzde kalmadı. O zamanlar hem genç, hem de yumuşaktım. Artık yaşlı ve güçlüyüm, güçlü, güçlü, güçlü, seni Gölgelerdeki Hırsız!. Zırhım on kat kalkana bedeldir, dişlerim birer kılıç, tırnaklarım mızrak, kuyruğumun darbesi şimşek, kanadım bir kasırga, soluğum ise ölümdür!” -
Türlü biçimlerde tasarlanan korkunç bir masal canavarı, ejder, dragon.
Örnek kullanım: Otomobilimizi gören katırlar ejderha görmüşcesine kaçışıyorlar. (N. F. Kısakürek) -
(bkz: dinozor) -
en yakışıklısı smaug olan yaratık. -
Game of thrones dizisinde bolca görebileceğiniz ve "keşke benim olsa." Diyeceğiniz yaratık.
-- spoiler -- -
Öyle bir sevda ki
Örn; “Ejderhanı Nasıl Eğitirsin 3” dün itibariyle vizyona girmiş bulunmakta ve bu durum 26 yaşındaki beni inanılmaz sevindirmekte.
(bkz: kulzos yazarlarını mutlu eden şeyler) -
Ejderha hayvanının şekillendiği topraklarda kanadı yoktur. Batı mitolojisi kanat takmıştır. Fantastik edebiyatın ve sinemanın vazgeçilmez nesnesidir. Ejderha denildiğinde akla smaug gibi bir tırtıl değil ancalagon the black gelir. -
lotr evreninde morgoth tarafından the hobbit'ten önceki binyılda yaratılan varlıklar.
morgoth'un bir nevi blitzkrieg taktikleri kullanmak istemesi sonucu yaratılmışlardır. türünün ilk örneği glaurung'dur. kanatlı ve kanatsız olanları mevcuttur.
smaug'un son yaşayan ejderha olduğu düşünülse de dördüncü çağ'da bile ejderhalar görülmüştür. -
Ön edit: bu girdi esasen türk mitolojisindr ejderha başlığının girdisi idi ancak moderasyon tarafından bu başlığa uygun görüldü. Girdiyi lütfen türk mitolojisinin bir öğesi olarak ejderha figürü mantığı ile okuyunuz yoksa eksik ve anlamsız olacaktır.
Bazı masallarda su kaynaklarının koruyucusudur. halkın su ihtiyacı onun emrindedir ve bu nedenle ondan su alabilmek için ona insan kurban etmeleri gerekmektedir.
bazı yerel efsanelere göre onu doyurabilmek için düzenli bir şekilde küçük baş hayvan kurban edilmesi gereken saygıdeğer bir varlıktır.
savaşçı kahramanlar veya kutsal kişiler onun tarafından korunur ya da esir alınır. bu kişilere örnek olarak sarı saltuk ve ahi evran verilebilir.
diyarbakır'da söz edilen çağdaş bir yoruma göre dişi geyik, süreyyanın (ülker) sonbahardaki bakışıyla gebe kalır ve tekrar gökyüzüne yükselen bir ejderle yer yüzüne iner. bölgenin geleneğine göre karacadağ'da toplanan bulutlar ejderhadan kaynaklanır.
kaşgarlı mahmud'un sözlüğü ve dede korkut'un bir bölümünde yedi başlı ejderi öldüren hazen adlı kahramanın onu yılan şeklinde tasfir ettiği bilinmektedir. -
ağzından alev çıkartan, kulakları olan, koca dişli, uçan yılanımsı masal yaratığı.
pek çok kültürde ejderha figürü var. türklerde de var ve çok da tutulmuş. hatta türklere çinliler'den geçmiş. çin'den başlamış iskandinavya ve britanya'ya kadar ulaşmış. çin geleneğinde dans eden bu yaratık ile hobbit kitabındaki cücelerin dağında bulunan ejderha hemen hemen aynı. birisi doğunun en fantastik, diğeri de batının en fantastik noktası. bu da kültürler arası etkileşimin bir sonucu. -
muhtemelen dinozor kemiklerine antik dönem insanları tarafından getirilmiş açıklama:
www.youtube.com/...
yıllardır bunu ben de düşünüyordum. demek ki yalnız değilmişim.* -
örneklerine çin sanatında bir süsleme motifi olarak çokça rastlanır. selçuklu ve erken dönem osmanlı halılarında da ejderha figürleri görülür. zaman içinde tamamen stilize formlar haline gelerek motife dönüşmüşlerdir. berlin müzesinde sergilenen 15. yüzyıla ait bir osmanlı halısında iki madalyon içinde ejderha ve anka kuşu figürleri yer alır: recherche.smb.museum/...
ejderhalar masallarda efsanelerde anlatılır. bu söylencelerin üretildiği coğrafyaya bağlı olarak ejderha algısı değişir. batı ülkelerinde ejderhalar kötücül ve düşman varlıklardır. doğu dünyasında ise olumlu güçleri temsil ederler.
saint george'un bir ejdarhayı öldürdüğü efsane rönesastan başlayarak resim sanatının pek çok ustası tarafından tuvale aktarılmıştır. örnekleri için tıkwww.google.com/...
ejderhalar fantastik edebiyatta da kendine yer bulmuştur.
smaug yüzüklerin efendisi serisinde cücelerin altınlarına çöken habis bir ejderdir mesela.
ursula le guin kurgusunda yerdeniz serisinde gördüğümüz ejderhalar ise kadim ve bilge varlıklardır.
game of thrones serisindeki ejderhalar ise savaş silahlarıdır. -
hakkında görüldüğüne dair iddialar dolaşan.