-
sir arthur conan doyle tarafından yazılmış ilk sherlock holmes kitabı. türkçeye ''kızıl soruşturma'', ''kızıl dosya'' adlarıyla tercüme edilmiş. kitap, sadece bir vakâdan oluşuyor ve roman niteliğinde. kitap boyunca bir olay hakkında (spoiler teşkil etmeyecektir: olay bir cinayet) okuyoruz ve adım adım çözümlenmesine şâhit oluyoruz. 1887 yılında yayımlanmış. ben frida yayınları'ndan ''kızıl soruşturma'' adıyla çıkmış deniz akkuş'un tercümesini okudum. kitap iki kısımdan ve on dört bölümden oluşuyor. her iki kısım da yedişer bölüm. toplamda 192 sayfa. ilk olarak bir dergide parça parça basılmış, ilk kapağı şöyle: upload.wikimedia.org/... . kitap olarak tek parça hâlinde ilk basıldığındaki kapağı şöyle: upload.wikimedia.org/...
kitap sherlock holmes ve dr. watson'ın nasıl tanıştığını anlatılmasıyla başlıyor. dr. watson orduda görev yapmış emekli bir doktor, sherlock holmes yarı-resmî bir şekilde soruşturmalara yardımcı olan bir dedektif. -- spoiler --
bir cinayeti soruşturan iki polis sherlock holmes'den yardım almak için onun yanına uğruyorlar. bu işi çözmeye çalışırlarken ilk cinâyetteki maktûl ile bağlantılı bir kişinin daha öldürülmesi işleri biraz daha karıştırıyor. fakat sherlock için mesele o kadar da zor değil. cinâyeti üç gün içerisinde çözüyor ve katile kelepçeyi takıyor. böylelikle kitabın birinci kısmı sona eriyor ve ikinci kısmı başlıyor. ikinci kısımda mormonlar adı verilen katı kurallara sahip bir tarikattan bahsediliyor. öldürülen kişiler ve katilin bu cemaatle ilişkileri oldukça geçmişe gidilerek anlatılıyor ve olayın bir aşk ve intikam cinâyeti olduğu açığa çıkıyor.
Kitapta açıkta kalan bir nokta var: Eve yüzüğü almaya gelen kadının arabaya bindikten sonra nasıl yok olduğu. Bunu Sherlock da çözemedi. Cinâyeti işleyen kişiye bu hususu sorduğunda da "meslek sırrı" minvalinde bir cevap aldı kendisi. Yani bilinçli olarak açıkta bırakılmış bu mesele. Belki de diğer hikâye veya romanlarda buna tekrar değinilir.
sherlock holmes bu kitapta gözlem yeteneği yüksek, alçakgönüllü ve enerjik birisi olarak tasvir edilmiş. iç dünyasına yönelik detaylı açıklamalara girişilmemiş.
-- spoiler --
sherlock holmes karakterine dair çizimleriyle de tanınan David Henry Friston'un kısmen spoiler içerebilecek kimi çizimleri: -- spoiler --
- sherlock holmes, dr. watson ve diğer dedektifler cinâyet mahallini inceliyorlar: upload.wikimedia.org/...
- kâtil yakalanıyor: upload.wikimedia.org/...
- kanla korunan bir geleneğe sahip mormonlar: upload.wikimedia.org/...
-- spoiler --
(bkz: bilgi/#270363) -
sir arthur conan doyle'un sonraki sherlock holmes kitabı dörtlerin imzası'nda dr. watson, sherlock'a jefferson hope vakasındaki (kızıl soruşturma'daki asıl kahramanlarından biri) notlarını küçük bir kitap halie getirdiğini söyleyince, sherlock dr. watson'ı eleştiriyor: ''dürüst olmak gerekirse, sizi bu konuda kutlayamayacağım. dedektiflik sağın bir bilimdir ya da öyle olmalıdır. sizin de bu bilime soğuk, duygusuz bir şekilde yaklaşmanız gerekirdi. oysa içine romantizm katmışsınız ve bu da sanki bir aşk hikayesi yazmışsınız ya da öklid'in beşinci postulatına bir aşk kaçamağı eklemişsiniz gibi bir etki yaratmış.'' sherlock'a göre anlatılması gereken tek şey, analitik mantık yürütme tekniği ve sonuca nasıl ulaştığının irdelenmesiymiş.
sherlock'a sürpriz yapmak isteyen dr. watson'ın bu tepki karşısında çok canı sıkılıyor.