arı durumundaki türkçe'ye verilen ad. hiçbir yabancı kelime barındırmaz. ataları, karahanlı türkçesi, göktürkçe ve uygurca olarak sıralanabilir.
günümüzde hala etkisini sürdürmektedir. özellikle; özbekistan, azerbaycan ve tataristan'ın bir bölümünde konuşulur. tataristan'da, kırımca da konuşulduğundan, kazan tatarcası denmektedir bu dile. kıpçakların etkisi büyüktür.