52 yıl önce bugün kuruluşu ilan edilen gençlik örgütü.
fikir kulüpleri federasyonu'nun (FKF) 9-10 Ekim 1969 tarihinde yapılan 4. Kurultayında, isim ve tüzük değişikliğine giderek türkiye devrimci gençlik federasyonu adını alması ile kurulan örgüttür. DEV-GENÇ adı, bunun kısaltması olarak gündeme gelir ve uzun halinden daha çok bilinir. Bu, sadece bir isim değişikliği anlamına gelmez. O döneme kadar FKF içinde hakim olan türkiye işçi partisi (TİP) anlayışının, devrimci gençlik hareketlerinden tecriti anlamına da gelir. O dönem gençlik içinde, silahlı savaşa karşı yükselen sempati ile parlamentarist, revizyonist-reformist olarak adlandırılan eski kuşak sosyalistler arasındaki ideolojik mücadele ilk olarak FKF içinde başlamış, DEV-GENÇ ise bu mücadelenin ilk eseri olmuştur.
DEV-GENÇ, şiddete dayanan bir mücadele anlayışıyla işçi, köylü, gençlik ve diğer emekçi kesimlerin hareketine önderlik etme misyonunu taşıyan, "emperyalizme, faşizme, feodalizme karşı" bir örgütlülük olarak ortaya çıktı. Yine DEV-GENÇ'lilere göre, bu önderliği sağlayacak örgüt salt DEV-GENÇ değil, devrimci bir parti olmalıdır, ama bu partinin kadrolarını yaratacak olan da o dönem revaçta olan gençliğin mücadele pratiği olacaktır.
DEV-GENÇ'in o dönem ulaştığı yaygınlık seviyesine, sonraki dönemlerde ulaşılabilmiş midir, tartışılır. DEV-GENÇ İstanbul'da ve Anadolu'nun birçok şehrinde birçok eyleme katılmış ve eylem örgütlemiştir. Protesto, miting, yürüyüş, üniversite işgali, toprak işgali, boykot gibi eylemlerle işçiler, köylüler, memurlar, gençlik arasında yer etmiştir. Tabii, bunları sadece DEV-GENÇ'e bağlamak doğru olmaz. Zaten o dönem gerek Avrupa çapında gerek Türkiye'de yükselen bir muhalif hareketin olduğu doğrudur. Dünyanın üçte birini yöneten sosyalist blok işin diğer yönüdür. Aynı yıllarda Vietnam halkının ABD'ye karşı verdiği kurtuluş mücadelesi vardır. Anti-emperyalizm her kesimde karşılık bulmaktadır. Dünyada 68 Gençlik Hareketi denilen bu dalga öne çıkmış durumdadır. DEV-GENÇ de buna katkıları olan militan bir güç olarak tarih sahnesinde yer almıştır.
Kurulduğundan itibaren DEV-GENÇ liderleri, thkp-c'yi kuracak çekirdekten oluşuyordu denebilir (yusuf küpeli, ertuğrul kürkçü, mahir çayan ve diğerleri). DEV-GENÇ önderliğinin sınıf savaşının ilkeleri etrafında oluşmuş ve devrimci pratik etrafında şekillenecek bir parti hedefine yönelmiş olmasının sonucu olarak 1970'lerin sonuna doğru THKP-C kurulur. Liderlere göre, DEV-GENÇ, gençliğin büyük bir kesimini örgütlemiş, desteğini almıştı. Ama sonuçta yasal olarak kurulmuş, mücadele alanları ve hedefleri sınırlı bir örgütlenmeydi. Devrim hedefine yürünmesinin temel aracı olamazdı. Mahir Çayan, partileşmek gerektiğine işaret ettiği bir konuşmada şöyle der: ''DEV-GENÇ örgütlenmesi düzen örgütlenmesidir. Oysa yaptığı iş düzenle savaştır. Bu ikisi arasında bir çelişki vardır. Bu çelişki ortadan kaldırılmalıdır.'' DEV-GENÇ dışında çeşitli gruplaşmalar, farklı organizasyonlar gündeme gelir. 1969 kışında SBF’de Mahir Çayan, Yusuf Küpeli, hüseyin cevahir, ilhamı aras, ODTÜ’de de ulaş bardakçı, irfan uçar, münir ramazan aktolga, kendi iç disiplini olan illegal bir örgütlenme yaratma doğrultusunda bir araya gelmişler, aralarında çok kesinleşmiş olmayan iş bölümleri yapmışlardı. Bu ilişkiler içine bingöl erdumlu ve işçi kesiminden necmettin giritlioğlu da katıldılar. SBF’den Mahir Çayan - Yusuf Küpeli, ODTÜ’den Münir Aktolga - Ulaş Bardakçı liderliğinde ilk illegal çekirdeği oluşturan grup, 1970 yazında görev paylaşımı yaparak, düşünülen örgütlenmenin altyapısını, ilişki ağını oluşturmak üzere Anadolu’ya dağıldılar.
17-18 Ekim 1970'te yapılan DEV-GENÇ'in 5. Kongresinde devrimin nasıl yapılacağı büyük oranda netleşmiştir, sıradaki hedefi Marksist-Leninist partinin kurulması oluşturmaktadır. 1970 Ekim’inde yapılan DEV-GENÇ Kongresi, ideolojik netleşme doğrultusunda varılan noktanın ilan edilmesine vesile olur. Bu kongrede Mahir Çayan 6 saate yakın süren uzun bir konuşma yapar. Özetle şöyle der: ''Kurulacak örgüt, düzen örgütü olmayıp bir savaş örgütü olacaktır... DEV-GENÇ’in ötesinde Marksist-Leninist bir savaş partisi kurulması gerekir... milli demokratik devrim Stratejisi bir savaş stratejisidir, bu devrimci savaşın görevleri bir gençlik örgütü (DEV-GENÇ) tarafından asla yerine getirilemez...'' Yine o dönemde Mahirler'in çıkardığı 1965-1971 türkiye'de devrimci mücadele ve dev-genç adlı broşürde şöyle deniyordu: ''Hakim sınıfların açıkça zor metotlarına başvurdukları, revizyonist kliklerin azgınca pasifizm propagandasını yaptıkları bu dönemde, eldeki kadrolu örgütlü biçimde en aktif mücadelenin içine sokmak gerekmektedir... Karşı-devrimin baskısına devrimci şiddetle cevap vererek, işçi ve köylü kitlelerine aktif mücadelenin gerekliliğini göstermek gerekmektedir. 'Hazreti Eyüp Sabrı' ile beklemeden, en aktif mücadelenin içine girilerek, bu mücadele içinde geniş halk kitlelerini örgütlemek gerekmektedir. Ancak böyle bir mücadeleyle, revizyonizmin sosyalizm yolundaki bataklıkları kurutulacak, Türkiye halkı özgürlüğe kavuşacaktır.''
Ve DEV-GENÇ'in içinden THKP-C doğar. Devamındaki süreçte THKP-C örgütsel olarak çökertilir (bkz: kızıldere katliamı). Dağılan örgüt içerisinden birçok THKP-C takipçisi örgüt çıkar. DEV-GENÇ yine farklı çevrelerle bağlantılı olarak inşa edilir. devrimci yol geleneği ile devrimci sol geleneği, DEV-GENÇ denince akla gelen iki harekettir. Hatta, bu iki örgüt, THKP-C sempatizanı gençliğin '74 sonrası oluşturduğu DEV-GENÇ'in, Ankara ve İstanbul grupları arasındaki ayrışmadan doğmuştur. Eski kitleselliği kalmasa da, günümüzde de vardır DEV-GENÇ. Çeşitli örgütler tarafından ''Gerçek DEV-GENÇ bizimki'' minvalinde beyanlar dile getirilse de, Devlete göre asıl DEV-GENÇ, dhkp-c'nin (DEV-SOL'un devamcısı olduğunu göz önünde tutmalıyız), "örgüte silahlı eleman devşirmek için kullandığı paravan gençlik örgütüdür"; bakınız: www.trthaber.com/...
İlk kurulduğu dönemler ile 12 Eylül öncesi gençliğin yükselen hareketlerine baktığımızda dev-genç'in belirleyici bir gücü olduğunu söyleyebiliriz. Fakülte işgalleri, boykotlar, mâlum "sağ-sol çatışması" olarak lanse edilen olaylar... Günümüzde ise, geçmişe kıyasla, üniversitelerde önemli bir kitlesel güç olduklarını zannetmiyorum. Hatta üniversiteli gençlik açısından, dev-genç çizgisi arkaik, ilkel görülüyor. Şimdilerde Avrupa solu, feminizm, çevrecilik gibi aktivizmler daha güçlü.
- DEV-GENÇ'in yayın organı ileri'nin 4. sayısının kapağı: i.ibb.co/... - İleri'nin diğer sayıları için: www.tustav.org/... - DEV-GENÇ marşı (grup yorum): youtu.be/... | dev-genç marşı (timur selçuk): youtu.be/... - Henüz DEV-YOL ve DEV-SOL ayrışması gerçekleşmeden önce ortaklaşa çıkarılan DEV-GENÇ Dergisi'nden bazı yazılar: (Bu dönemdeki DEV-GENÇ'in yönetim kurulunu 5 iyöd'lü, 5 ayöd'lü oluşturuyordu; Bölünmeden önce 16 sayı çıktı): www.devrimciyol.net/...
