Yapım tarihi konusunda ihtilaf var. Wikipedia'da 19. Yüzyılda yapıldığı yazıyor. Eskişehir konusunda geniş bir arşive sahip (zaman zaman faydalanıyorum kendisinden) Ahmet Atuk ise 1860 tapu kayıtlarında adada ahşap bir kilisenin görüldüğünü, 1909 yılında da taştan şimdiki binanın yaptırıldığını ifade eder. Atuk'un facebook sayfasında paylaştığı bilgilere göre 1909'da kilisesi, okul-kulübü ve Hastanesiyle geniş bir külliye yapılmış.
Tehcirden sonra vakıflar genel müdürlüğüne geçen kilise 1930'larda sinema salonuna çevrilir. Bu dönemde de yapılan inşaatlarla dış cephesi ek binalarla kapatılır, kubbe de bir çatıyla kamufle edilir. Aynı dönemde kolordu komutanlığı olarak kullanılan okul 1950'lerde yol çalışmaları için yıktırılır, porsuk çayının karşısında kalan Hastane ise memleket hastanesine verilir ki 2010'larda en son sağlık müdürlüğü olarak kullanılıyordu.
Ben çocukken sinema halen açıktı. O yıllarda adı "Asri Sinema" idi ama çocuk haliyle insanın gidebileceği, hele ki aileyle birlikte gidilebilecek yer değildi. Bu ipucu ne tür filmlerin gösterildiğini anlatmaya yeter sanırım. 2000'lerde eski sinemalar bir bir kapanırken Asri Sinema da kapandı, tepebaşı belediyesince satın alınarak Zübeyde Hanım Kültür Merkezi olarak restore edildi. İçinde artık tiyatrolar, konserler, halk tv programları yapılıyor. Bir de MHP üst katı kiralamış, ama onun konumuzla ilgisi yok.
Kilise halen köprübaşı'nda, şehirle ilgili üç fotoğrafın ikisinde mutlaka görülen subay orduevinin arka sokağında görülebilir. Ama dışarıdan bakıp da "bu ne biçim kilise ya" denmesin, ek yapılar tamamen dış görüntüsünü değiştirmiş (içeride kubbenin kalem işleri biraz korunmuş galiba). Bu binanın ibb.co/... bu hale gelmesi ibb.co/... yorumsuz.
