orta afrikada victoria gölünden çıkıp kuzeye doğru akarak akdeniz'e dökülen nehir.
mısır'a hayat veren akarsu. dicle ve fırat gibi, indus nehri gibi geçtiği topraklarda uygarlığın yeşermesini sağlayacak şekilde bereket taşıyan bir su. yerleşik kültür ve buna bağlı gelişen uygarlığı destekleyen üç ana kaynaktan biri.
nehrin mısır kültürü üstündeki etkisi o kadar belirgindir ki eski mısırda aşağı ve yukarı istikametleri nil nehrinin kaynağı esas alınarak belirlenmişti. yukarı mısır nil'in kaynağına yakın olan bölgeler, aşağı mısır ise denize dökülmesine yakın bölgeler için kullanılan bir terimdi. günümüz haritacılığında kuzeyi üste güneyi alta yerleştiren sistemin tam tersi yani.
nil nehriyle taşınan alüvyon denize döküldüğü kahire bölgesinde toprağı çok verimli hale getirmiştir. bunun yanısıra güney ülkelerin zenginliklerini kuzeye taşıyan çok aktif bir su yolu olarak da etkili olmuştur. mısır uygarlığının anıtsal yapılarının büyük kısmı nil havzasındadır. çünkü hayat suyun kenarındadır.
günümüzde nil nehrinin üstünde dev bir baraj var. asvan barajı. benim ilkokula gittiğim yıllarda bu baraj henüz inşa edilmekteydi. o zaman abone olduğum bir çocuk dergisinden hatırlıyorum. baraj tamamlandığında yükselecek suların altında kalacak olan ebu simbel tapınağı unesco desteğiyle sudan etkilenmeyecek bir bölgeye taşınıyordu. bu büyük tapınak kurtarıldı ama daha ufak tefek şeyler de gözden çıkarıldı, akibet halfeti gibi oldu.
