budist rahiplerin icat ettiği japon alfabesi. kanjilerden parça almak suretiyle oluşturulmuştur. bu yönüyle hangul yazısına benzer.
bir rivayete göre 8. yüzyılda yaşayan kibi no makibi tarafından icat edilmiştir. ama en erken katakana kullanımları nara şehrinde 9. yüzyılda yazılan budist metinlerinde görülmüştür.
başka bir rivayete göre de, aslında doktor yazısıymış. doktorlar hızlıca yazı yazmak için icat etmişler.
sanırım budist keşişlerin kullanımından olsa gerek, japonya'da uzun süre hiragana'nın yerine akademik metinlerde ve kanun metinlerinde kullanılmıştır. hatta meiji dönemi'ndeki kanun metinlerinde bile katakana kullanılmış.
bu durum japon dili okurken benim de ilgimi çekmişti ve hüseyin can erkin'e sormuştum. o da sebebini çözememişti. demek bundanmış. yıllardır aradığım sorunun cevabını bu girdi için araştırma yaparken buldum.*
günümüzde daha çok yabancı kelimelerin yazımında, yansıma kelimelerin yazımında, bilimsel terimlerin yazımında -ki bunlar da zaten yabancı kelime- ve bazen de estetik amaçlı kullanılmaktadır.
ayrıca japonya'da telgraflarda ve 1990 öncesi elektronik ekranlarda katakana kullanılmış.
ayrıca kanjilerin çince okunuşu olan onyomi ifadeleri de katakana olarak yazılır. bunları sınavlarda hiragana ile yazarsanız, doğru olsa bile, hoca kabul etmez.