atom çekirdeğinin bir dış etki olmadan parçalanması olayı. bozunmayı gerçekleştiren atom aslında kararsız haldedir ve bozunmayı kararlı duruma geçebilmek için yapar.
hidrojen atomu çekirdeği dışındaki tüm çekirdekler nötron ve protonlardan meydana gelir. küçük çekirdekli, yani hafif atomlarda nötron/proton oranı 1'dir. ancak çekirdek büyüdükçe bu oran bozulmaya başlar. bu da çekirdeğin kararsız hale gelmesine neden olur. kararsızlık bir anlamda enerji fazlalığıdır bu çekirdekler için ve çekirdek bu fazla enerjiden kurtulmaya çalışır. bunu yaparken de parçalanmak zorunda kalır ve bir ışınım yayar. bu ışınıma (bkz: radyasyon) diyoruz.
bu bozunmayı gerçekleştirebilen büyük çekirdekli atomlar, radyoaktif atomlar olarak adlandırılır. bozunmanın alfa, beta, gama bozunması gibi çeşitleri vardır. ayrıca bir elementin atomları doğal radyoaktif olabileceği gibi, yapay yolla üretilen radyoaktif atomlar da vardır.
- alfa ışıması yapan bir çekirdekten 2 proton ve 2 nötron yayılır. yani aslında bu çekirdek ışıma yaparken, atomdan bir helyum çekirdeği fırlatmaktadır (helyum çekirdeği 2 proton ve 2 nötrondan oluşur). bu tür radyasyonun girişim gerçekleştirme özelliği düşük olduğundan bu ışınımın bir yere, örneğin insan vücuduna girişini durdurmak kolaydır.
- beta ışıması esnasında bir (bkz: elektron) ya da bir (bkz: pozitron) yayımlanır. bu tür radyasyonun girişim becerisi, alfaya kıyasla daha yüksektir ve durdurulmaları daha zordur.
- gama ışıması esnasında bir (bkz: foton) yayımlanır. foton (bkz: ışık hızı)nda yol alır ve durdurulması oldukça güçtür. ayrıca fotonların elektron koparabilme yeteneği de yüksektir. bu nedenle özellikle gama ışımaları insan vücudu için oldukça zararlıdır.
bozunmalar kontrol edilemeyen olaylardır. bu nedenle radyoaktif maddelerin bulunduğu ortamlar tehlikelidir.