Page 9 - kulzos dergi - Sayı 2
P. 9
bilim
MDMA
3,4-metilenedioksi-n-metilamfetamin
yani bilinen adıyla -Ecstasy-
İlk kez 1912 senesinde Alman ilaç firması Merck tarafından Yazıda sürekli olumlu bir şeymiş gibi bahsettik ama bir
Darmstadt’ta sentezlendi. 1970’lerde Chicago sokaklarına çalışmada hali hazırda serotonin geri alımını inhibe ettiği bilinen
düşmesine kadar insan üzerindeki etkileri hakkında çok da MDMA’in transport bozukluklarının uzun süreli kullanımda
bir çalışma yoktu. Kendisi bir serotonin ateşleyicisi ve geri beyin fonksiyonlarında bozulmaya yol açtığı, bilinç bozuklukları
alım inhibitörü olduğundan, antidepresanlarla aynı kategoride yaptığı ortaya çıkmış. MDMA özellikle serotoninin üretildiği raphe
inceleniyor. Zaten ilk çalışmalarda travma sonrası stres nukleusuna etki ettiği gösterilmiş. (4) Daha can alıcı bir çalışmada
bozukluğu, anksiyete, kronik hastalıkları olan hastalarda endişe ise uzun süreli kullanımında beyin gri maddesinde 6.5 yıl içerisinde
tedavisinde kullanılması düşünülmüş ki şu aralar empati %5 hipokampüs hacminde ise %10 azalma gösterilmiş. Yani
yoksunluğu gösteren, iç görü sahibi olmayan anmatisosyal beyin erimiş diyebiliriz. İleri vakalarda alzheimer bulguları ortaya
kişiliklerde, şizofreni hastalarında kullanılması tekrar gündemde. çıkabilir diye de ekliyorlar. (5) Uzun süreli etkilerini araştıran bir
MDMA’in etkilerinden en göze çarpanı insandaki arkadaş canlılığı diğer çalışma ise hastaların karar verme mekanizmaları üzerine
ve sevecenliği arttırması, ona empati yeteneği kazandırabilmesi. odaklanmış. Bunlar hakkında yapılan 12 çalışmayı derleyen bir
(1) Bu açıdan otizmde bile kullanılabileceği söyleniyor. Gene reviewa göre 5 tanesi uzun süreli kullanan hastaların genelde
2010 senesinde Journal of Psychopharmacology, MDMA’in diğer riskli tercihler yapmaya eğilimli olduğu, diğer çalışmalarda ise bir
yolları tüketmiş post travmatik stres bozukluğu olan hastalarda fark olmadığı gösterilmiş. Daha önceki çalışmalarda gösterilen
hayat konforunu arttırabileceğini, semptomatik tedavisinde beyin dokusu azalmasını pek de açıklamıyor bu. Bu kadar
kullanılabileceğini söylemiş(2). Döndük şimdi tekrardan başa. büyük kaybın sonrasında ciddi bilişsel bozukluklar beklenirdi.
Zaten maddenin ilk kullanım amacı buydu ama psikiyatrik tedavi Hatta hafıza sorunları bile yapmadığı gösterilmiş. Gayet normal
değil eğlence amacı ile kullanılması, istismar edilmesinden sonra gruptan farksız çıkmış uzun süreli kullanan vakalar(6). Bu ilacın
kullanımları kaldırılmıştı. en büyük sıkıntısı yapılan çalışmaların çok dar gruplarda yapılıyor
olması. O sebeple, bence araştırmacıların isteğine göre sonucu
Ekztazinin duygudurum üzerinde ciddi etkileri var. Etkilerini etkiliyorlar biraz.
kabaca şu şekilde anlatalım. İlaç oral yolla alındıktan sonra etkisi Özetle ilaç istismarı korkusu sebebi ile hala daha yeterli çalışma
30-40 dakika içinde başlıyor ve 3-4 saat sürüyor. Bu süre zarfında, yapılamamış olsa da, anksiyete post travmatik stres bozukluğu
hareketlilik artıyor, bruzim (çeneyi sıkma, dişleri sıkma), horizontal olan hastalarda kullanımına ılımlı bakılıyor. İlaç üzerine atılan
nistagmus (göz titremesi, vertigo hastalarında da görülür) gibi beyin dokusundaki atrofi etkisi ise çok da anlamlı bir çalışma
etkiler ortaya çıkıyor. Erkeklerde erektil disfonksiyon, yani olmadığı gözüküyor. Beyin üzerinde bir antidepresandan farklı
sertleşme problemi de yapıyor ama bildirilmiş vakalar arasında bir etkisi olduğunu düşünmüyorum. Fizyolojik bir bağımlılığı,
idrar yaparken boşalma olanlar da var. Bunu basit bir fizyoloji ile yoksunluk sendromu da bildirilmemiş ama psikiyatri servislerinde
açıklamak mümkün. Otonom sinir sistemimizin iki parçası var: ciddi psikojenik bağımlılığı olan hastalar var. Sizi iyi ve mutlu
Sempatik ve parasempatik. Sempatik etkiler kaç ya da savaş etme etkisi çok dramatik olduğundan, yani ilacı içtim yarım saatte
etkileri. Gözler büyüyor kalp hızla çarpıyor vs. Parasempatik mutlu oldum fikri yüzünden ciddi psikolojik bağımlılık yapıyor.
aktivite ise özetle, tv karşısında göbeğinizi kaşıdığınızdaki haliniz. Tıpkı kokain gibi. Hatta kokain burundan kullanıldığında bile
Gayet rahat kalp atım hızınız düşük göz bebekleri küçülmüş. anında başlıyor etkisi. Psikojenik bağımlılığı daha kuvvetli.
Şimdi MDMA sempatik aktiviteyi artıran noradrenalin deşarjı
yapıyor. Yani göz bebekleriniz büyüyor kalp atımınız artıyor. @kurt adamdan hallica
Sempatik aktivitelerden birisi de boşalma. Gel gelelim ereksiyon
ise parasempatik bir aktivite. O sebeple ereksiyon olmasa da, kaynakça:
1. gillinder bedi, david hyman, harriet de wit. ıs ecstasy an ‘empathogen’? effects of
boşalma görülebiliyor. ±3,4-methylenedioxymethamphetamine on prosocial feelings and ıdentification of
emotional states in others. biological psychiatry, 2010; 68 (12): 1134 doı: 10.1016/j.
biopsych.2010.08.003
Beyin üzerinde temporal lob ve medial frontal lob arasındaki 2. the safety and efficacy of ±3,4-methylenedioxymethamphetamine -assisted
akviteyi azaltırken amigdala aktivitesini artırıyor ki anksiyete psychotherapy in subjects with chronic treatment-resistant posttraumatic stress disorder:
rahatsızlığında bunun tam tersi gözüküyor. Bunun üzerine zaten the first randomised controlled pilot study. journal of psychopharmacology, 19th july 2010
3. the effects of acutely administered 3,4-methylenedioxymethamphetamine on
anksiyete tedavisinde kullanılması öngörülüyor. Beynin hafıza ve spontaneous brain function in healthy volunteers measured with arterial spin labelling and
duygu alanlarından sorumlu bölgelerindeki kan akımını azalttığı blood oxygen level-dependent resting-state functional connectivity. biological psychiatry,
2014
için de post travmatik stres bozukluğu tedavisinde kullanılması 4. meta-analysis of molecular imaging of serotonin transporters in ecstasy/polydrug
gene mantıklı bir hal alıyor(3). Gerçi bana beynin herhangi bir users. neuroscience & biobehavioral reviews, 2016
bölgesindeki kan akımını azaltması fikri hiç masum gelmiyor. 5. preliminary evidence of hippocampal damage in chronic users of ecstasy. journal of
neurology, neurosurgery & psychiatry, 2011
Ayrıca hangi ilaç damar spesifik olabilir anlamak güç. 6. verbal memory ımpairment in polydrug ecstasy users: a clinical perspective. 2016
7